Aanbod scholing PM - PE&V
Een heldere blik op
onderwijsontwikkeling
QUARTZ ONTWIKKELING
​
Hoe groot is de ruimte​
Quartz Ontwikkeling is een Centrum voor onderwijsontwikkeling en scholing, dat in de jaren ’90 is opgericht door Annemieke Zwart.
Het was de tijd dat kerndoelen en TULE informeel een landelijk curriculum creëren in de nieuwe methodes en het leerplan ondersteunend materiaal. Scholen gingen zich afvragen hoe vrij de inrichting van het onderwijs was; en hoe groot de ruimte was voor het vormgeven van het eígen curriculum en de eígen pedagogisch didactische aanpak. Quartz Ontwikkeling is in die tijd betrokken bij diverse projecten van verschillende concept-scholen om, in samenwerking met SLO, een eigen curriculum uit te werken (voor Vrije Scholen, Jenaplan, en Freinet).
In Duitsland, waar montessorischolen en vrijescholen samenkomen, werkt Quartz Ontwikkeling in die tijd aan dezelfde vraagstukken. Het ontwikkelcentrum Lernen in Bewegung wordt daar zelfs voor opgericht.
Het Unesco-rapport Learning the treasure within van de commissie Delors (1996) geeft inzicht in wat de consequenties zijn van curriculumkeuzes. Keuzes waarmee je kinderen wilt inleiden in de wereld, met welke leerstof en met welk leerplan, dát bepaalt of kinderen leren weten, leren doen, leren samenleven en leren zijn.
​
Verworvenheden bij kinderen
​
Inmiddels zijn de scholen zo ver dat ze de inhoud in beeld hebben en het belang van het eigen curriculum, waarbij het gaat om ‘weten, doen, samenleven en zijn’. Dat levert verworvenheden op die ze in kaart willen brengen en daarvoor zijn de toetsen die gebaseerd zijn op wat alle kinderen in Nederland moeten weten en kunnen op het gebied van rekenen en taal niet voldoende en niet passend. Welke verworvenheden zie je bij kinderen ontstaan als je een eigen curriculum, of aanvullingen op het landelijk curriculum hebt?
​
Met theorie en visie van Fred Korthagen, Leren van binnenuit, is gezocht naar de samenhang tussen cognitieve, sociale en affectieve vaardigheden.
Het reeds genoemde UNESCO-rapport uit 1996 wordt mede leidraad voor de vraag wat het onderwijs eigenlijk te doen staat. Langzaam groeit het beeld dat wij later bij Biesta vinden in Goed onderwijs en de cultuur van het meten.
In 2006 werkt Quartz Ontwikkeling in samenwerking met Netwerk SOVO (de koepel van verenigingen van traditionele en nieuwe vernieuwers) en een groot aantal concept-scholen aan het project Verworvenheden in kaart.
Landelijk ontstaat de trend om de verworvenheden van kinderen ‘opbrengst’ te gaan noemen. De hierbij horende meetcultuur beperkt onmiddellijk de betekenis en het belang van de brede ontwikkeling van kinderen in het onderwijs. De COTAN-genormeerde toetsen, inmiddels de toetsen uit het leerlingvolgsysteem, worden leidinggevend en sturend in het onderwijs. Zowel voor wat betreft de inhoud (rekenen en taal inclusief spelling) als voor het bewijs van goed onderwijs. Quartz Ontwikkeling en de vernieuwingsscholen gaan weer samen verder en zoeken verdieping op wat volgens hén de opbrengst moet zijn en hoe je dat kunt aantonen.
‘De opbrengst dat ben ik …’
Samen met Mien Segers gaan we op zoek naar een Pedagogisch evaluatie- programma, waarin assessmentvormen en traditioneel toetsen tot het repertoire van de leraar behoren. Het portfolio met assessments groeit uit tot een Pedagogisch KindWerkDossier met meerdere hoofdstukken. Een Bestwerk- Leerdoelen- en Persoonlijk hoofdstuk komen er altijd in voor. De uitkomsten van dit project zijn beschreven in de uitgave De opbrengst dat ben ik…. .
In de jaren hierna werkt Quartz Ontwikkeling ook meer en meer samen met ‘gewone’ scholen. Zij gaan mee doen aan de projecten omdat zij zich ook beklemd voelen door de meetcultuur en vinden dat kinderen geen recht wordt gedaan in hun persoonlijke ontwikkeling (‘worden wie je bent’), en dat daarmee het ‘zijn’ van de kinderen ondergeschikt wordt gemaakt.
Triband Verantwoorden en andere Quartz instrumenten
Vanaf 2009 ontwikkelt Quartz Ontwikkeling met Stichting APS (Algemeen Pedagogisch Studiecentrum) het instrument Triband Verantwoorden.
Het instrument Triband Verantwoorden schematiseert het verantwoorden van opbrengst op basis van landelijke normen, op basis van waarden van de school en op basis van de ontwikkeling van de kinderen. Gecombineerd met de drie centrale doeldomeinen van het onderwijs Kwalificatie, Socialisatie en Subjectwording, levert dat een instrument op waarmee de leiding van de school intern en extern verantwoording kan afleggen.
Het schoolconcept en de curriculumkeuzes worden hiermee gewaarborgd en de leraren kunnen werken met het Pedagogisch Evaluatie Programma. De Quartz Verantwoordingskalender is het cyclische programma waarmee de school het volgen van kinderen borgt. Scholen die een toetskalender hanteren zorgen ervoor dat de toetskalender onderdeel is van de Verantwoordingskalender.
De ontwikkelingen in dit project worden gaandeweg ook gedeeld met de onderwijsinspectie en naast PO-scholen raken ook VO-scholen betrokken bij dit traject.
Professionalisering volgens het model Professionele Groei
De implementatie van Pedagogisch evalueren en verantwoorden wordt door Quartz Ontwikkeling bewust ingebed in ITPG-scholingstrajecten voor leraren en schoolleiders. Niet zomaar iets invoeren maar zelf de relatie leggen met wat in de eigen klas of school leeft en al bestaat. Vanuit Quartz Ontwikkeling is samen met scholen, schoolleiders en individuele leraren op deze manier kritisch verder gewerkt aan de bouwstenen voor Pedagogisch evalueren en verantwoorden.
In samenwerking met het Centrum Onderwijs & Innovatie Leiden van Hogeschool Leiden ontstonden de scholingstrajecten Pedagogisch Meesterschap, Pedagogisch evalueren & verantwoorden. Het zijn trajecten voor leraren, schoolleiders, schoolteams naast informatiebijeenkomsten voor managers en beleidsmakers in het onderwijs. Ze krijgen navolging in Hogeschool Thomas More in Rotterdam en de ASG Academie in Almere. Door de samenwerking met Montessori Netwerk Amsterdam ontstaat het Model Advies PO/VO.
Netwerk
Pedagogisch Evalueren & Verantwoorden
In mei 2017 ontstaat de Quartz crew, en inmiddels is het Netwerk Pedagogisch Evalueren & Verantwoorden (Netwerk PE&V) door Quartz Ontwikkeling opgericht. Het Netwerk bestaat uit initiatiefnemers en docenten die samen met schoolleiders en leraren het ontwikkelwerk voortzetten om de ruimte voor eigenheid in goed onderwijs én de ruimte voor Pedagogisch evalueren en verantwoorden te behouden.
Maar bovenal om inspiratiebron te blijven voor leraren, schoolleiders, opleiders, bestuurders, beleidsmakers en wetenschappers die bijdragen aan de ruimte voor goed onderwijs.
Centrum voor Onderwijsontwikkeling en Scholing
Met Quartz Ontwikkeling wil ik ook in de toekomst een centrum zijn voor onderwijsontwikkeling en scholing, voor scholen die een eigen curriculum willen vormgeven, of een aanvulling willen maken op het landelijk curriculum, met daarbij een eigen pedagogisch didactische aanpak.